Rosa

Rosa* was nog maar net thuis van haar bezoek aan de dokter. Het was geen goede uitslag; erover vertellen wilde ze eigenlijk nog niet, te moeilijk. Ze is blij om me te zien, even een welkome afleiding. Ik zet mijn Pesachcadeautje op de keukentafel, een supermarktbon voor iets extra’s en een mooie boekenleggerkaart met de tekst: “Het vieren van Pesach is het gedenken van de vreugde over de verlossing die de God van Israël gaf in een donkere tijd van de Joodse geschiedenis. Mag het ons geloof geven om Hem in onze situatie te vertrouwen.”

Lievelingspsalm

Rosa pakt meteen haar Psalmboek en zegt: “Deze boekenlegger moet bij mijn lievelingspsalm komen.” Ze bladert door tot Psalm 23 en leest de Psalm in het Russisch voor, legt dan de boekenlegger ertussen, sluit het boek, geeft een kus op de omslag. Zij is zichtbaar blij met deze aanwinst.

Terug in de tijd

Zittend aan de keukentafel, vraag ik Rosa of zij vroeger, bij haar ouders, ook de Sedermaaltijd heeft gevierd met Pesach. Het is alsof de zon gaat schijnen als zij begint te vertellen: “Wij woonden in Wit Rusland en vierden in het geheim de Seder, met zes mensen rond de tafel. Niet alleen joden, we hadden ook christenen als vrienden.

Ze benadrukt nog eens met heel veel ernst de geheimzinnigheid, alsof ze nog de spanning voelt die dat met zich meebracht. “Vooraf werd het huis grondig schoongemaakt. Niets met gist mocht er in huis achterblijven. Ons bestek en servies ging naar het schuurtje in de tuin en het Pesachservies kwam tevoorschijn. Op de dag dat Pesach begon kwam opa. Hij bakte zelf matzot, héél veel. Daar deelde hij van uit.” Ik vraag haar wie de gaatjes in de matze mocht maken. Ze straalt. “Ik.” en bevestigt dit door trots op haar borst te kloppen. “Ik moest me wassen, kreeg een schone jurk aan en dan gaf opa mij het wieltje dat hij uit een oude klok gehaald en schoongemaakt had. Een stokje erdoor en daarmee reed ik de gaatjes in de matze.” Met passie maakt ze de beweging, zoef, zoef…

“Vader ging voor de Sederavond naar de synagoge, hij moest er enkele kilometers voor lopen. Niemand wist van de ‘synagoge’, de plaats waar een minjan samenkwam en de gebeden

reciteerde. Daarna deelden we samen een avond vol verhalen.”

In gedachten is Rosa terug in de tijd, toen ze nog een jong meisje was van zes, zeven jaar.

Leven van vandaag

Zij is het moeilijke doktersbezoek helemaal vergeten.

Een ogenblik mag ik dichtbij haar hart zijn. Tijdens het ophalen van haar herinnering hoeft zij eventjes niet de eenzaamheid te ervaren die haar dagelijks omgeeft. Dan is het tijd voor de thee en keren we terug naar het leven van vandaag.

* Gefingeerde naam

Uit de nieuwsbrief van Corrie van Maanen (april 2023)